การชุบเคลือบโลหะด้วยไฟฟ้าบนชิ้นงานพิมพ์สามมิติ

การชุบเคลือบโลหะด้วยไฟฟ้าบนชิ้นงานพิมพ์สามมิติ

พลาสติก ABS สามารถชุบเคลือบผิวด้วยทองแดงได้ จากนั้นก็จะชุบด้วยโลหะชนิดเช่น ทองเหลือง โครเมียม เงิน ฯลฯ ต่อไปได้อีก

บทความนี้จะแนะนำการชุบโลหะด้วยตัวเองแบบง่ายๆ ครับ โดยคุณ  Aaron และ Bryan Cera

delandtree

คุณ Aaron เป็นนักออกแบบเครื่องประดับ งานของเขามีการชุบเคลือบทองแดงบ่อยๆ วันนี้เขาจะมาช่วยผมชุบงานพิมพ์สามมิติ มันเป็นงานที่สนุกและน่าสนใจมากจนผมต้องนำมาแชร์ในบล๊อกนี้

IMG_3649

ชิ้นงานที่ผมจะลองในวันนี้เป็นโมเดลสามมิติที่ผมพิมพ์ในงานคราวก่อน เป็นวัสดุ ABS

IMG_3651

การชุบโลหะด้วยไฟฟ้า (Electroplating) คือ กระบวนการผ่านกระแสไฟฟ้าเข้าไปในสารละลายเกลือของโลหะ (Metallic salts) แล้วทำให้อิออนบวกวิ่งมารับประจุไฟฟ้าลบที่ชิ้นงาน ซึ่งทำหน้าที่เป็นขั้วลบ (Cathode) จึงทำให้เกิดเป็นชั้นผิวบางของโลหะมาเคลือบอยู่บนผิวด้านนอกของชิ้นงาน นั่นหมายถึงว่าผมต้องให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านชิ้นงานสามมิติ ดังนั้นผมจึงเตรียมสายทองแดงเพื่อทำเป็นขั้วลบในการชุบ

IMG_3653

ก่อนอื่นผมต้องเจาะชิ้นงานเพื่อเสียบสายทองแดง

IMG_3654

ผมเจาะรูให้เล็กกว่าสายทองแดงเล็กน้อย อาศัยความฝืดเพียงอย่างเดียวเพื่อให้มันติดกัน

 

IMG_3655

การจะทำให้ผิวของชิ้นงานนำไฟฟ้าได้ผมจะใช้ผงกราไฟท์(ใส้ดินสอ) ซึ่งหาง่ายและราคาถูก

 

IMG_3656

คุณ Aaron ค้นพบเทคนิคอันหนึ่ง เนื่องจากว่า ABS ละลายใน Acetone เราจะใช้น้ำ Acetone/Graphite ทาไปบนชิ้นงานซึ่งมันจะติดได้ดีมาก

IMG_3657

ผมผสม Acetone ลงไปในผงกราไฟท์ พอประมาณให้มันเหลวพอที่จะทาได้

IMG_3661

ใช้พู่กันค่อยๆ ทาไปสักสองสามชั้น มันทาง่ายมาก และไม่ทำให้รายละเอียดของชิ้นงานหายไป

IMG_3664

เสร็จแล้วเราก็ต่อวงจรไฟฟ้าโดยต่อขั้วลบเข้ากับ Ground ของหม้อแปลง และขั้วบวกเข้ากับก้อนทองแดง

IMG_3665diagram

แล้วจุ่มทั้งสองขั้วลงไปในสารละลาย copper sulfate (จุนสี) การต่อวงจรเป็นไปตามรูป

IMG_3662

Aaron แนะนำว่าควรหยด brightener ตามตัวอย่างลงไปสักสองสามหยด เพื่อช่วยให้ผิวเรียบขึ้น

IMG_3670

แล้วก็ลองนั่งสังเกตว่าทองแดงจะค่อยๆ พอกที่ชิ้นงาน

IMG_3673

หลังจากรอไป 4 ชั่วโมง ชิ้นงานก็ถุกเคลือบด้วยทองแดงทั้งหมดแล้ว คุณสามารถจุ่มไว้นานเท่าไหร่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับความหนาที่ต้องการ เมื่อชุบเสร็จใหม่ๆ จะดูสีตุ่นๆ แต่ไม่ต้องตกใจ มันล้างออกได้ง่ายๆ

IMG_3674IMG_3676

ผมใช้แปรงไฟฟ้าแบบสเตนเลส ตั้งรอบสูงๆ ปัดเบาๆ  มันจะเป็นมันวาว สุกใสขึ้นทันที

IMG_3677

และนี่คือชิ้นงานสามมิติที่ชุบทองแดงสำเร็จแล้ว

IMG_3678

จากนี้คุณสามารถนำชิ้นงานนี้ไปชุบเงินต่อได้ ด้วยขั้นตอนเหมือนที่ผ่านมา เพียงแต่เปลี่ยนน้ำยา copper sulfate เป็น silver solution และจากทองแดง เป็นเงินที่ขั้วบวก

IMG_3683

ถ้าถามว่าผมชอบชุบแบบไหน ตอบได้เลยว่าชุบเงินแน่นอน เพราะทองแดงจะดูหม่นไปตาเวลา แต่เงินจะสวยเงางามไปตลอด

IMG_3684

เช่นกัน เวลาที่เสร็จใหม่ๆ มันจะดูไม่เงางาม ผมจะขัดด้วยใยขัดแทนที่จะใช้แปรงสเตนเลสซึ่งรุนแรงเกินไป

IMG_3689และนี่คือผลลัพท์ที่ได้ ชิ้นงานสามมิติ ABS ชุบทองแดง และเงิน

หวังว่าทุกคนที่ได้อ่านจะได้ไอเดียบ้างนะครับ